چغازنبیل، شوش
◉ درباره: معبد چغازنبیل در جنوب غربی ایران، در شهرستان شوشِ استان خوزستان و در نزدیکی منطقه باستانی هفتتپه واقع شدهاست. این سازه در 35 کیلومتری غرب شهر باستانی شوشتر و 40 کیلومتری جنوب شرقی شهر باستانی شوش قرار دارد و به دلیل واقع شدن در غرب رودخانه دز (مرز این دو شهرستان) جزء شهرستان شوش محسوب میشود. دوراونتاش از راهی انحرافی در جاده شوش به اهواز و همچنین از جاده شوشتر به هفت تپه (جاده کشت و صنعت کارون) قابل دسترسی است.
مجموعه دینی-آئینیِ دوراونتاش پیرامون 1250 پ. م (1240–1275 پ. م)، در دوران شاه ایلامی اونتاش ناپیریشا، در ستایش «اینشوشیناک» ایزد نگهبان شوش ساخته شد. این بنا در اصل از ابنیهٔ سومری بوده که برای پرستش خدایان به شکل مرتفع ساخته میشده و در ممالک میانرودان به وفور دیده میشود. از این ابنیه بجا مانده همچون زیگورات اور، زیگورات اتمنانکی، زیگورات انلیل، زیگورات لارسا، زیگورات دور شاروکین در عراق نیز میتوان نام برد. پرستشگاه چغازنبیل و دوراونتاش مانند بسیاری از شهرهای دیگر ایلام، در جریان جنگهای ایلام و آشور، در تازِش سال 645 ق. م سپاه آشور به سرکردگی «آشوربانیپال» ویران شدند.
از معیارهای ششگانهٔ یونسکو برای ثبت یک اثر تاریخی در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو، که مکانهای گزینش شده دست کم یکی را باید داشته باشند، چغازنبیل از معیارهای سوم و چهارم برخوردار است. این دو معیار به ترتیب معرف مکانی هستند که: «نمونهای برجسته از نوعی بنا یا مجموعه معماری یا فناوری یا منظره که نمایانگر مرحله یا مراحلی در سرگذشت انسان باشد» و «نمونهای برجسته از یک سکونتگاه سنتی بشری یا استفاده از زمین، که معرف یک یا چند فرهنگ است، باشد. به ویژه مواقعی که تحت تأثیر تغییرات برگشتناپذیر شدهاست».
⚙ منبع: وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی / https://www.visitiran.ir
