مجموعه تاریخی فرهنگی سعدآباد، تهران
◉ درباره: مجموعهای 110 هکتاری در شمال تهران است که توسط شاهان در دوره قاجار و دوره پهلوی، بنیادگذاری شده و گسترش یافت. این مجموعهٔ تاریخی دارای چند هکتار جنگل طبیعی، بههمراه چندین کاخ، عمارت، موزه و ساختمانهای متعدد، قناتها، باغها، گلخانهها و خیابان است. این مجموعه در ناحیه شمیران، در مجاورت دربند و در دامنه رشتهکوه البرز ساخته شدهاست.
این مجموعه از شمال با کوههای البرز، از شرق با گلابدره، از غرب با ولنجک و از جنوب با تجریش همسایگی دارد. رودخانه جعفرآباد، از وسط محوطه کاخ میگذرد. میانگین دمای سالانه این منطقه 12٫9 درجه سانتیگراد برآورد شدهاست و در ارتفاع 1650 تا 1800 متری از سطح دریا قرار دارد. در دوران رضاشاه، سراسر باغ سعدآباد از رودخانه دربند مشروب میشد ولی در دوران محمدرضاشاه برای دادن آب رودخانه در نیمی از شبانهروز به مردم و کافی نبودن این میزان آب رودخانه برای آبیاری سراسر مجموعه از دوازده رشته قنات قدیمی و نوبنیاد استفاده شد.
پس از انقلاب 1357 این مجموعه به شکل موزه درآمد و کاخ کنونی ریاست جمهوری درکنار این مجموعه قرار دارد. درحال حاضر چندین کاخ و ساختمان این مجموعه در اختیار نهاد ریاستجمهوری ایران است.
مجموعه سعدآباد چهار دوره تاریخی قاجاریه، پهلوی اول و پهلوی دوم و پس از انقلاب ایران را سپری کردهاست. سعدآباد در دوره قاجار ساخته شد و سکونتگاه تابستانی (ییلاق) شاهان این سلسله بود. پس از کودتای 1299 و تصرف آن توسط خاندان پهلوی ساختمانهای متعددی در آن ساخته شدند که بالغ بر 18 کاخ در ابعاد مختلف میشوند. هر یک از ساختمانها محل سکونت یکی از افراد خاندان پهلوی بودهاست. محمدرضا پهلوی نیز در دهه 1350 در این مکان سکنی گزید که در اوایل سلطنت او ساخت آن به پایان رسید. جدیدترین کاخ این مجموعه نیز کاخ لیلا پهلوی است که متعلق به کوچکترین دختر محمدرضا پهلوی بود و امروزه، موزه آبکار نام گرفتهاست.
⚙ منبع: وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی / https://www.visitiran.ir
