باغ دولت‌آباد، یزد

◉ درباره: باغ دولت‌آباد چهار منار از باغ‌های قدیمی شهر یزد در کشور ایران می‌باشد. این باغ در تاریخ 1346/12/23 به شماره 774 در ردیف آثار ملی ایران قرارگرفته‌است؛ و همچنین یکی از باغ‌های ایرانی ثبت شده در میراث جهانی توسط یونسکو است.
عمارت بادگیر آن با ارتفاع 33/8 متر بلندترین بادگیر خشتی شناخته شده در جهان است.
باغ دولت‌آباد در یزد در اواخر دوره افشاریه و در سال 1160 ه‍.ق توسط محمد تقی خان بافقی معروف به (خان بزرگ) که وی سرسلسله خاندان خوانین یزد بود احداث گردید. تقی خان ابتدا قناتی به طول 65 کیلومتر را احداث نمود و آب را از مهریز به یزد و محل کنونی باغ دولت‌آباد رساند و سپس مجموعه حکومتی (دارالحکومه) خو د را بنا کرد. این باغ با مساحتی در حدود 70/000 مترمربع شامل ساختمان‌ها، حوض‌ها و آبنماهای بسیاری بوده که در فضای بین آن‌ها باغ‌های با درختان انار و انگور و… باگل‌های فراوانی زینت بخش محیط بوده‌اند.
قنات تاریخی عظیم دولت‌آباد با قدمتی بیش از 200 سال از احداث پنج رشته قنات تشکیل شده و از ارتفاعات مهریز سرچشمه می‌گرفته و پس از مشروب کردن بخشی از زمین‌های مهریز و به کار انداختن چند آسیاب آبی و طی بیش از 50 کیلومتر به یزد می‌رسیده و باغ دولت‌آباد را آبیاری می‌کرده. اما این باغ درحال حاضر توسط چاه نیمه عمیق مجاور آبیاری می‌شود.
تقی خان بافقی پدر عبدالرضا خان یزدی و جد محمد خان سالار الملک پدر سلطانعلی خان وزیر افخم است. خانواده‌های افخم ابراهیمی و افخمی نوادگان تقی خان بافقی هستند. مدارک مربوط به این موضوع در میان اسناد شخصی خانواده افخم ابراهیمی حفظ و نگهداری گردیده و گزیده‌هایی از آن، از جمله مدارکی در جهت تعمیر باغ دولت‌آباد در کتاب «سلطانعلی خان وزیر افخم» درج گردیده‌است.

⚙ منبع: وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی / https://www.visitiran.ir